Adam Small (foto: Amanda Botha, Tuin van Digters 2013)
Die nuus van Adam Small se dood het my pas bereik. Ek het dadelik met Rosalie (Rosalie Small, sy eggenote) gepraat. Sy en die kinders is so sterk. Ek gaan "Prof Adam" (soos ek hom genoem het) so baie, baie mis. Ek gaan ons etes saam mis, daar in Tokai; ek gaan sy gereelde e-posse aan my mis, sy mees onlangse toe hy sy laaste artikel in die Cape Times met my gedeel het. Hy het elke e-pos afgesluit met: “Mooi wense aan Sonja.”
Dit was Adam Small, die ewige gentleman, wat elke brief afgesluit het met “Hoogagtend die uwe, Adam." Hy wou net Adam wees (let wel: die Afrikaanse Adam, het hy menige mense tereggewys). Onlangs het hy my raad gevra (kan julle glo?) oor die Taalbeleid van die UP - waarheen hy inderhaas ontbied was om te kom help. Dit was hy. Altyd besig met Afrikaans.
In meer as een opsig was hy vir my die verpersoonliking van Afrikaans. Drie dinge staan vir my uit:
- Hy was ʼn baanbreker wat sy mense, die bruin mense, taalkundig bemagtig het deur nie net in Kaaps te skryf en te dig nie, maar danksy hom is die taal van bruin mense via sy werke in skole en universiteite bestudeer;
- Soos ek in die commendatio tydens sy ontvangs van ʼn eredoktorsgraad van die US gesê het, was dit hy wat Kaaps verhef het tot ʼn letterkundetaal;
- En in die dae van apartheid waaronder hyself gely het, was sy werk (dramas en gedigte) ʼn uitlaatklep vir bruin mense se frustrasies en woede jeens apartheid. Danksy sy werk kon ons ons eie verset ten die onreg laat hoor.
Sy drama Kanna hy kô hystoe is deur baie letterkundiges, insluitend JC Kannemeyer en Andre P Brink, aangeslaan as die grootste drama nog in Afrikaans.
Nog so onlangs soos 30 Mei het ek – toe ek gevra is om ʼn gebed te doen by die oorhandiging van die eerste JH Marais-Afrikaans-prys op die kampus van die US – sy gebed vir Afrikaans en Kaaps aangehaal. Hy was die inspirasie vir so baie digters en akademici, onderwysers en studente (insluitend myself). Vir my moet die naam van Adam Small in dieselfde asem genoem word as Van Wyk Louw (aan wie se voete hy dikwels gesit het) en DJ Opperman.
Ek dink nie hy het die erkenning gekry wat hy verdien het nie; ʼn profeet ver voor sy tyd, maar ʼn profeet selde in sy eie land geëer. Juis daarom was ek so geëerd toe hy my naam noem tydens die ontvangs van die Hertzogprys in 2012. Juis daarom was dit vir my so ʼn eer om die commendatio te lewer tydens die oorhandiging van die eredoktorsgraad deur die US aan hom verlede Desember.
Hy was inderdaad een van die drie grotes. Hy was my mentor. Suid-Afrika en Afrikaans het een van sy grootste seuns verloor. Adam Small is dood. Lank lewe Adam. Lank lewe Afrikaans.
Michael le Cordeur
Hoof: Departement Kurrikulumstudie en Afrikaansdosent, Universiteit Stellenbosch
The post Adam Small kô hystoe appeared first on LitNet.